Agressie, veel rondlopen, afwerend gedrag: iedere verzorgende weet dat de omgang met dementerende ouderen niet altijd makkelijk is. Een pilletje geven is nu vaak de oplossing maar het kan ook anders. ‘Begint een bepaalde mevrouw aan haar haar begint te draaien, dan weet ik dat ze extra aandacht nodig heeft. Vroeger kon ik dit soort dingen minder goed zien.’
Zijn verzorgenden goed getraind in het herkennen van probleemgedrag bij mensen met dementie dan kan het psychofarmacagebruik halveren. Dat stelt, onder andere, geriater Rob van Marum (zie ook kader). ‘In het ene (verpleeg)huis gebruikt vijf procent van de bewoners psychofarmaca, in het andere vijftig tot zestig procent. Dat verschil is niet alleen te verklaren door het onderscheid in zorgzwaarte tussen de bewoners van de diverse huizen.’
In Park Boswijk in Vught kunnen ze erover meepraten. Sinds 2010 is het verpleeghuis gevestigd in een gloednieuw complex met twaalf kleinschalige woongroepen voor mensen met dementie. De gangen zijn net straten, onder meer omdat het er vijf graden kouder is dan in de panden. Tijdens de wandeling door het complex met verzorgenden Ardy Leermakers en Ramona Kivits passeren we een winkel, een restaurant en onder andere een bibliotheek. En een volière. Speciaal ingezet voor een bewoner die ernaast woont en vroeger vogels hield. Ramona: ‘Iedere avond was hij zoekende. Dan zei hij: “Ik moet naar huis de vogels voeren.” Nu doen we dat ook elke avond. Dat geeft hem veel rust.’
Uit het verhaal van Ramona en Ardy blijkt dat stoppen of minderen met psychofarmaca absoluut samengaan met een andere denkwijze en benadering van bewoners. Ardy wijst naar de spreuk op een tegeltje in de kamer waar later het interview plaatsvindt: denk in mogelijkheden, niet in beperkingen en er gaat een wereld voor je open. ‘Dat vind ik een passende uitdrukking voor het proces dat wij de afgelopen jaren hebben doorgemaakt’ verklaart ze. ‘Zo’n volière, dat had tien jaar geleden echt niet gekund. Hetzelfde geldt voor een mevrouw die met haar hond in bed slaapt omdat ze dat zo gewend is. Er is heel veel veranderd.’
Omwenteling
Ramona en Ardy werkten beiden ook in het ‘oude’ Park Boswijk, een grootschalig verpleeghuis waar het er heel anders aan toe ging dan nu. Was een bewoner onrustig, agressief of vertoonde hij ander gedrag dat ‘lastig’ was, dan werd er bijna standaard medicatie voorgeschreven.’ Ardy: ‘Daar dacht je niet bij na. Zo was het systeem.’